Նոր բացահայտումներ հեթանոսական տաճարի պեղումների արդյունքում

Այս օրերին Ախուրյան գետի վերին ավազանում՝ Ամասիա քաղաքից ոչ հեռու, ընթանում են Հողմիկի հեթանոսական տաճարական համալիրի պեղումները, որոնք իրականացնում է ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի արշավախումբը՝ պատմական գիտությունների թեկնածու, պրոֆեսոր Հայկ Հակոբյանի գլխավորությամբ։

Ինչպես Tert.am-ի հետ զրույցում նշեց Հայկ Հակոբյանը, տվյալ հնավայրի պեղումներն ունեն բացառիկ նշանակություն՝ իմաստավորելու համար հայ հեթանոսական մշակույթը, մասնավորապես՝ կրոնը, պաշտամունքային ճարտարապետությունն ու հոգևոր Հայաստանը։

Պատմաբանի խոսքերով՝ մինչև վերջին տասնամյակները հին Հայաստանի տաճարների մասին խոսելիս հիմնականում ներկայացվում էր Գառնիի հեթանոսական տաճարը, որը հայոց հողի վրա կառուցված հունա-հռոմեական ստեղծագործություն է։

«Հայ վաղ միջնադարյան պատմիչների մի մասը՝ Ագաթանգեղոս, Խորենացի, շատ ժլատ ակնարկում են հեթանոսական մեհյանների մասին։ Այս անունը նրանք ստացել են Միհրի անունից։ Սակայն մինչև վերջերս պարզ չէր, թե հին Հայաստանի այդ տաճարներն ինչպիսի հորինվածք ունեն»,– տեղեկացրեց Հայկ Հակոբյանը։

Նրա խոսքերով՝ ներկա դրությամբ Հողմիկի հնավայրում պեղված է մոտավորապես 50 սրահ, սենյակ, պահեստային շինություններ, որոնց մեջ գտնվում են զոհաբերված կենդանիների մնացորդներ, զոհասեղաններ, արձանիկներ, նշանագրված քարից նմուշներ։ Սակայն ամենահարուստ նյութը խեցեղենն է, որի օգնությամբ հնարավոր է թվագրել հնավայրի տարբեր շերտերը։

Դատելով պեղումների արդյունքներից՝ հնավայրը գործել է մոտ 400 կամ ավելի տարի։ Մ.թ.ա. 2-րդ դարից մինչև մ.թ. 3-րդ դարի վերջը, երբ Քրիստոնեությունն ընդունվեց որպես պետական կրոն։

Որոշ սենյակներում բացվում են միմյանց հաջորդող երեք կամ նույնիսկ չորս հատակներ, որոնց վրա գտնվում է տարբեր տիպի խեցեղեն և տաճարական գույք՝ քուրմերի համար ածելիներ, կենդանիների վերջույթները հատելու համար կացիններ, դեղագործական չափումներ անելու համար նախատեսված կավից սրվակներ և այլն։

Նշենք, որ արշավախմբի աշխատանքներին մասնակցում են գիտնականներ և ուսանողներ ԵՊՀ-ից։ Պեղումները շարունակական են, քանի որ համալիրն ունի մոտ 300 մ լայնություն և մոտ կես կմ երկարություն։ Այն բաղկացած է շենքերից, որոնք բաժանվում են միմյանցից փողոցներով։

Թերթ.am