Թուրքիայում նկատվում է հայկական ինքնության ճանաչման ձգտումը. Կ.Պոլսի պատրիարքարանի կոչը

Հայ առաքելական եկեղեցու Կոստանդնուպոլսի պատրիարքարանը ողջունել է հայ-թուրքական հարաբերությունների բարելավման փորձերը։ Պատրիարքարանի ուղերձում շեշտը դրվում է խաղաղ երկխոսության անհրաժեշտության վրա, որի շնորհիվ հնարավոր կլինի ավելի համբերատար և ներողամտաբար վերաբերվել միմյանց։

«Հայաստանի Հանրապետության և Թուրքիայի Հանրապետության միջև ստորագրված Արձանագրությունները հատկապես նշանակալի են Թուրքիայի հայկական համայնքի համար։ Թուրքիայի հայկական համայնքը տրամադրված է սկսված դիվանագիտական գործընթացի լավատեսական հանգուցալուծման վրա, այն, որ բոլոր քայլերը կուղղվեն հանուն երկու ազգերի բարօրության։ Մենք հույս ունենք, որ Հայաստանի և Թուրքիայի ղեկավարությունները մինչև վերջ կգնան երկու երկրների հարաբերությունների բարելավմանը՝ հիմնվելով ցանկությունների անկեղծության վրա, քանի որ դրանից է կախված հարևանների հետագա խաղաղ համագոյակցությունը»,- նշված է պատրիաքարանի ուղերձում։
Պատրիարքարանում նաև հայտնել են, որ Հայ առաքելական եկեղեցու Կոնստանդնուպոլսի պատրիարքարանի առաջնորդի լիազորված անձը՝ Եկեղեցական խորհրդի վարչության ղեկավար արքեպիսկոպոս Արամ Ատեշյանը, ներկայացրել է իր դիրքորոշումը Հայաստանի և Թուրքիայի նախագահներ Սերժ Սարգսյանին ու Աբդուլլա Գյուլին թուրքական Բուրսա քաղաք կատարած այցի շրջանակներում, որտեղ հոկտեմբերի 14-ին կայացավ երկու երկրների ֆուտբոլային հավաքականների միջև հանդիպումը։

Ըստ պաշտոնական տվյալների՝ Թուրքիայում բնակվում է մոտավորապես 70 հազ. հայ։ Նրանց մեծամասնությունը փոխել են հայկական ազգանունները թուրքերենով։ Այնուամենայնիվ, իրականում էթնիկ հայերի թիվը, ովքեր իսլամ են ընդունել Հայոց ցեղասպանության ժամանակ արտաքսումից խուսափելու համար, գերազանցում է պաշտոնական ցուցանիշը մի քանի անգամ։ Համշենահայերի (մահմեդական հայեր) մեծ մասը մինչև վերջերս բացասաբար է վերաբերվել «էրմենի» (հայ) անվանումին։ Սակայն հայ-թուրքական բանակցությունների մեկնարկից հետո երիտասարդ համշենահայերի մեջ նկատվում է հայկական ինքնությունը ճանաչելու ձգտում։ Այսպես, օրինակ, նկարահանվել է առաջին համշենական ֆիլմը համշենահայերի բարբառով, թողարկվել է ձայնասկավառակ ժողովրդական երգերով։

Նշենք, որ հայ-թուրքական հարաբերությունների բարելավումից հետո Թուրքիայում բնակվող հայերը հույս ունեն, որ կլուծվի նաև հոգևոր առաջնորդի ընտրության հարցը, քանի որ երկար ժամանակ է, ինչ Թուրքիայի կառավարությունը չի թույլատրում հայկական համայնքին նշանակել նոր պատրիարքի կամ նրա փոխանորդի ընտրություններ։ Կոստանդնուպոլսի պատրիարք Մեսրոպ Մութաֆյանը գտնվում է ծանր առողջական վիճակում բազմաթիվ վիրահատություններից և «Էրգենեկոն» ահաբեկչական խմբավորման կողմից իրականացված մահափորձերից հետո։

Նշենք նաև, որ Հայ առաքելական եկեղեցու Կոստանդնուպոլսի պատրիարքարանը՝ Երուսաղեմի պատրիարքարանի հետ միասին, Հայկական եկեղեցու ինքնավար պատրիարքարաններից մեկն է։ Երկու պատրիարքներն էլ ենթարկվում են Էջմիածնի կաթողիկոսին։


Թերթ.am